En sık görülen baş ağrıları nelerdir?

Baş ağrıları çok yaygın görülen klinik sorunlardandır. Doktora başvuru nedenlerinin yaklaşık 1/6 kadarının baş ağrısı olduğu tahmin edilmektedir ve bu başvuruların büyük kısmı kronik seyirli ağrılar sebebiyledir. Bunlarında büyük bir kısmı migren ve gerilim tipi baş ağrısıdır.

Gerilim tipi baş ağrısı nedir?

Toplumlarda yaklaşık % 40 sıklıktadır ve kadınlarda biraz daha sık görülür. Günlük yaşam aktivitesini migren kadar etkilemese de migrende yaklaşık 7 kat daha sık rastlandığı için migren kadar ciddi bir toplumsal sorundur. Gerilim baş ağrısı tanısı konulabilmesi için: (1) başın iki yanında da ağrı olmalı; (2) hafif veya orta şiddette ağrı olmalı; (3) sıkıştırıcı veya basınç tarzı ağrı olmalı; (4) ağrı günlük aktivite ile artmamalı. Bu özelliklerden en az ikisinin olması tanı koydurur. Ayrıca hastanın daha önce bu şekilde en az 10 atak geçirmiş olması tanıyı güçlendirir. Ağrı genellikle başta şapka tarzıdır. Genellikle bir kaç saat sürer ama 30 dakika ile bir kaç gün arası sürebilir.

Migren baş ağrısı nedir?

Migren hastaların günlük aktivitelerini de etkilediğinden önemli bir toplumsal sorundur. Migren; auralı migren, aurasız migren, kronik migren, çocukluk çağı periyodik sendromları, retinal migren, migrenöz baş ağrısı ve migren komplikasyonları olarak 7 gruba ayrılır.

Auralı ve aurasız migren nedir?

Auralı ve aurasız migren en sık rastlanan migren gruplarıdır. Aura migren atağı öncesinde, beraberinde veya nadiren de sonrasında görülen fokal nörolojik bulgulara denir. Aura bulguları genellikle 5-20 dakikada gelişir ve 60 dakikadan uzun sürmez. Aura görsel, motor ve duysal bulgular olabilir, nadiren dil veya beyin sapı işlevlerini de etkiler. Baş ağrısı atağı aurayı takiben 60 dakika içinde olur. Nadiren bir kaç saat sürebilir. Aura ile atak arasında kalan sürede hasta yorgun, duygu durum değişikleri, düşünme ve konuşma bozuklukları ile normal olmayan bir haldedir.

Nöropatik ağrı nedir?

Nöropatik ağrı; periferik ve/veya merkezi sinir sisteminin etkileniminin olduğu bir patolojidir. En klasik örnekleri; trigeminal nevralji, postherpetik nevralji, diabetik nöropati, periferik sinir yaralanmaları sonrası görülen ağrı, stroke (inme), spinal kord yaralanmaları gibi merkezi sinir sistemi patolojilerinde görünen santral ağrı’dır. Ancak son yıllarda, dirençli kondromalazi patella, dirençli kronik bel ağrısı, fibromiyalji gibi hastalıklarda da santral sinir sisteminin etkilendiği nöropatik ağrının varlığı gösterilmiştir.

Fibromiyalji nedir?

Yaygın kas ağrıları, yorgunluk, bitkinlik ve uyku bozukluğu ile seyreden hassas noktaların tanıda önemli yer aldığı kronik bir ağrı sendromudur. Toplumun % 2-2,5 kadarında görülür. Hastalık kadınlarda çok daha sık görülür. Çoğunlukla orta yaşlarda görülmekle birlikte çocukluk döneminde ve ileri yaşlarda da görülebilir. Etyolojisinde önemli gelişmeler kaydedilmekle birlikte henüz tam olarak aydınlatılamamıştır.

Miyofasyal ağrı nedir?

Miyofasiyal ağrı, sık karşılaşılan ve kas içerisinde kolay uyarılabilir odaklardan kaynaklanan bir ağrıdır, genellikle miyofasiyal tetik noktaları olarak kabul edilir. Hayatı boyunca birkaç kas ağrısı epizodu yaşamayan az sayıda insan vardır. Genellikle akut kas hasarı, aşırı kullanım veya tekrarlayan gerilme sonucu olarak gelişir. Rahatsızlık genellikle bir kaç haftada tıbbi tedaviye ihtiyaç göstermeden iyileşir. Ağrı devam eder veya kötüleşirse, miyofasiyal ağrı sendromuna (MAS) bağlı olabilir ve tıbbi destek alınmasını gerektirebilir.

Tetik nokta nedir?

Miyofasiyal ağrıda karakteristik olarak bulunur. Bu bir kas içerisinde iyi tanımlanmış fokal hassasiyettir. Tetik noktasının palpasyonu sırasında uygulanan basınç ile orantısız istemsiz bir kaçınma görülebilir. Bu durum bazen ‘zıplama bulgusu’ olarak tanımlanır. Bazen bir tetik noktasının sert palpasyonu yansımaya yol açarak hastanın belirtilerini ortaya çıkartır.

Vücuttaki yaygın ağrının sebepleri nelerdir?

Yaygın ağrı, özelikle ileri yaşta, D vitamini eksikliğine, osteoporoza, metabolik hastalıklara, kas zayıflıklarına, myofasiyal ağrı sendromuna ve osteoartrit’e bağlı olarak gelişebilir.

Ağrı kesici ilaçlar (analjezikler) ağrıya yol açar mı?

Bütün kronik ağrılı hastalarda opioid, basit analjezikler, özellikle baş ağrısı tedavisinde kullanılan ergotamin ve triptanların kötü kullanım görülebilir. Baş ağrısına yatkın kişilerde ilaç kötü kullanımı sıklıkla ilaca bağlı kronik günlük baş ağrısına ‘tepki baş ağrısı’ ve semptomatik tedavi bağımlılığına yol açarlar. Üstelik ilaç kötü kullanımı baş ağrılarını önleyici tedavilere de direnç gelişmesine yol açar.

Bel ağrısında tedavi yaklaşımı nasıl olmalıdır?

Bel ağrılı hastaların tedavisinde amaç erken dönemde ağrıyı kontrol altına almak, tekrarı, kronikleşmeyi ve sakatlığı engellemek, normal hayata geri döndürmektir. Kişinin durumuna uygun amaç belirlenmeli ve tedavi planlanmalıdır. Günümüzde bel ağrılı hastaların tedavisinde pasif yöntemler yerine, hastanın aktif katılımının sağlandığı, belinin sorumluluğunu aldığı yoğun egzersiz programları ve bel koruma eğitiminden oluşan aktif yöntemler önerilmektedir.